રોડ ટ્રિપ પર નીકળ્યા હોઈએ અને ટોલ પ્લાઝા આવતા જ મનમાં એક જ સવાલ ઊભો થાય – શું આ ટોલ ભરવો જરૂરી છે? શું એવો કોઈ નિયમ છે જેના દ્વારા આપણે ટોલ ટેક્સ ચૂકવ્યા વગર સરળતાથી પસાર થઈ શકીએ? મોટાભાગના લોકો આ સવાલનો જવાબ 'ના'માં આપશે, પરંતુ આજે અમે તમને એક એવી ગુપ્ત માહિતી જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જે તમારા હજારો રૂપિયા બચાવી શકે છે. ઘણા ઓછા લોકો જાણે છે કે ભારતીય રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગ પ્રાધિકરણ (NHAI) દ્વારા કેટલાક ખાસ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે, જે ચોક્કસ પરિસ્થિતિઓમાં વાહનચાલકોને ટોલ ફ્રી પસાર થવાની પરવાનગી આપે છે. પરંતુ આ નિયમ કયો છે? અને ક્યારે તે લાગુ પડે છે? આ નિયમો વિશેની અજાણતા ઘણીવાર ડ્રાઇવરોને અનાવશ્યક રીતે પૈસા ખર્ચવા મજબૂર કરે છે. આ લેખમાં, આપણે તે બધા નિયમો અને તમારા અધિકારો વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરીશું.
ટોલ પ્લાઝા પર બિલકુલ મફતમાં પસાર થવા માટેના નિયમો.
મફત ટોલ ટેક્સનો આ નિયમ શું છે? (What is the Free Toll Tax Rule?)
ભારતમાં ટોલ પ્લાઝા પર ફ્રી ટોલ ટેક્સ રૂલ (Free Toll Tax Rule) લાગુ પડે છે, પરંતુ તે ફક્ત ચોક્કસ પરિસ્થિતિઓમાં જ. આ નિયમ ખાસ કરીને એવા વાહનચાલકો માટે બનાવવામાં આવ્યો છે જેમને ટોલ પ્લાઝા પર લાંબો સમય રાહ જોવી પડે છે. આ નિયમોનો ઉદ્દેશ્ય ટ્રાફિક જામને અટકાવવા અને મુસાફરીને સરળ બનાવવાનો છે. આ નિયમો ખાસ કરીને 10 સેકન્ડ અને 100 મીટરના નિયમ તરીકે ઓળખાય છે, જે દરેક વાહનચાલકે જાણવા જરૂરી છે.
10 સેકન્ડનો નિયમ (10 Second Rule)
આ નિયમ એવા સમયે લાગુ પડે છે જ્યારે ટોલ પ્લાઝા પર ભીડ હોય અને વાહનોને પસાર થવામાં સમય લાગતો હોય. NHAI ના નિયમો અનુસાર, જો કોઈ પણ વાહનને ટોલ ટેક્સ ચૂકવવા અને પસાર થવા માટે 10 સેકન્ડથી વધુ સમય રાહ જોવી પડે, તો તે વાહન ટોલ ચૂકવ્યા વગર પસાર થઈ શકે છે. આ નિયમ ખાસ કરીને ટોલ પ્લાઝા પર મેન્યુઅલ કેશ પેમેન્ટ અને ફાસ્ટેગ સ્કેનિંગ બંને માટે લાગુ પડે છે.
શા માટે આ નિયમ બનાવવામાં આવ્યો?
આ નિયમનો મુખ્ય હેતુ ટોલ
પ્લાઝા પર ટ્રાફિક જામ અટકાવવાનો છે. જો ટોલ ઓપરેટર કોઈ કારણસર 10 સેકન્ડમાં
વાહનને પસાર થવા દેવામાં નિષ્ફળ જાય, તો વાહનચાલકને રાહ જોવાની જરૂર નથી અને તે
મફતમાં પસાર થઈ શકે છે. આ નિયમ ગ્રાહક સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવ્યો
છે.
100 મીટરનો નિયમ (100 Meter Rule)
આ એક બીજો મહત્વપૂર્ણ નિયમ છે જે વાહનચાલકો માટે વરદાન સાબિત થઈ શકે છે. NHAI ના નિયમ મુજબ, જો ટોલ પ્લાઝા પર વાહનોની લાઇન 100 મીટરથી વધુ લાંબી હોય, તો ટોલ પ્લાઝાના મેનેજમેન્ટને તાત્કાલિક તે લેન ખોલવી પડશે જેથી વાહનો ટોલ ટેક્સ વગર પસાર થઈ શકે. દરેક ટોલ બૂથ પર 100 મીટરનું અંતર દર્શાવવા માટે પીળી લાઇન દોરવામાં આવે છે. જો તમે આ લાઇનથી આગળ નીકળી જાઓ અને લાઇન હજી પણ લાંબી હોય, તો તમે મફતમાં પસાર થઈ શકો છો.
આ નિયમ કેવી રીતે કામ કરે છે?
આ નિયમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય
લાંબા ટ્રાફિક જામથી થતી પરેશાનીને દૂર કરવાનો છે. જો ટોલ પ્લાઝા પર ટ્રાફિક એટલો
બધો છે કે વાહનોની લાઇન 100 મીટરથી વધુ થઈ જાય, તો ટોલ ઓપરેટરો પાસે કોઈ વિકલ્પ
રહેતો નથી સિવાય કે તેઓ વાહનોને મફત પસાર થવા દે. આ નિયમ વિશે ઘણા ઓછા લોકો જાણે
છે, જેના કારણે તેઓ લાંબા સમય સુધી લાઈનમાં ઊભા રહે છે.
શું તમે ટોલ ટેક્સ આપ્યા વિના પસાર થઈ શકો છો?
જો ઉપરોક્ત બંને નિયમોમાંથી કોઈ એક પણ નિયમ લાગુ પડે છે, તો તમે ટોલ ટેક્સ ચૂકવ્યા વિના પસાર થઈ શકો છો. જોકે, મોટાભાગના ટોલ ઓપરેટરો આ નિયમો વિશે લોકોને જાણ કરતા નથી. તેથી, તમારે આ નિયમો વિશે જાગૃત રહેવું અને જો જરૂર પડે તો તેનો ઉપયોગ કરવો જરૂરી છે. જો ટોલ કર્મચારી નિયમોનો ભંગ કરે છે, તો તમે તેની ફરિયાદ કરી શકો છો.
ફરિયાદ ક્યાં કરવી? NHAI Helpline Number 1033
જો ટોલ પ્લાઝા પરના કર્મચારીઓ તમને ઉપર જણાવેલ નિયમોનો લાભ લેવા દેતા નથી અથવા અન્ય કોઈ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે, તો તમે સીધા NHAI (National Highways Authority of India) ને ફરિયાદ કરી શકો છો. NHAI એ વાહનચાલકોની સુવિધા માટે એક NHAI હેલ્પલાઇન નંબર 1033 (NHAI Helpline 1033) શરૂ કર્યો છે. આ નંબર પર તમે ટોલ પ્લાઝા સાથે સંબંધિત કોઈપણ મુદ્દાની ફરિયાદ કરી શકો છો.
- નંબર: 1033
-
શું ફરિયાદ કરી શકાય:
- ટોલ પ્લાઝા પર લાંબો સમય રાહ જોવી પડે.
- ટોલ કર્મચારી દ્વારા ગેરવર્તન.
- ફાસ્ટેગ સંબંધિત સમસ્યાઓ.
- ટોલ ટેક્સની ખોટી વસૂલાત.
આ ઉપરાંત, તમે NHAI ના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સ પર પણ ફરિયાદ કરી શકો છો. ફોટો અને વીડિયો પુરાવા સાથે ફરિયાદ કરવાથી તે વધુ અસરકારક બની શકે છે.
અન્ય મહત્વપૂર્ણ નિયમો જે તમારે જાણવા જોઈએ
- રાષ્ટ્રીય તહેવારો: 26મી જાન્યુઆરી અને 15મી ઓગસ્ટ જેવા રાષ્ટ્રીય તહેવારો પર કેટલાક ખાસ સંજોગોમાં ટોલ ફ્રી કરી શકાય છે.
- સ્થાનિક વાહનચાલકો: ઘણા ટોલ પ્લાઝા પર, સ્થાનિક વાહનચાલકો (20 કિલોમીટરના વિસ્તારમાં રહેતા લોકો) માટે રિયામતી ટોલ ટેક્સ અથવા માસિક પાસની સુવિધા હોય છે.
- VIP વાહનો: કેટલાક સરકારી અધિકારીઓ અને વાહનોને ટોલ ટેક્સ ચૂકવવામાંથી મુક્તિ મળે છે.
- શહીદ પરિવાર અને પોલીસ: શહીદ થયેલા સૈનિકોના પરિવારો અને પોલીસના વાહનોને પણ ઘણી જગ્યાએ ટોલ માફી મળે છે.
અવારનવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)
નિષ્કર્ષ: ટોલ ટેક્સના આ નિયમો જાણવાથી વાહનચાલકો માટે મુસાફરી વધુ સરળ બની શકે છે. આ માહિતી માત્ર તમારા પૈસા જ નહીં, પણ તમારો કિંમતી સમય પણ બચાવી શકે છે. હવે જ્યારે પણ તમે ટોલ પ્લાઝા પર ઊભા રહો, ત્યારે આ નિયમો યાદ રાખો અને તેનો યોગ્ય ઉપયોગ કરો.