શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જ્યારે તમે પ્લેનમાં બેસો છો, ત્યારે ફ્લાઇટ એટેન્ડન્ટ્સ શા માટે વારંવાર તમારા ફોનને "એરોપ્લેન મોડ" પર રાખવાની સૂચના આપે છે? શું આ માત્ર એક જૂનો નિયમ છે જેનો હવે કોઈ અર્થ નથી, કે પછી આ પાછળ કોઈ ગંભીર કારણ છુપાયેલું છે? શું ખરેખર જો તમે એરોપ્લેન મોડ ચાલુ નહીં કરો તો કંઈક ખોટું થઈ શકે છે, અથવા તે માત્ર એક નાની અસુવિધા છે? આ પ્રશ્નો ઘણા મુસાફરોના મનમાં ઉદ્ભવતા હોય છે. ચાલો, આજે આપણે આ રહસ્યમય નિયમ પાછળની સંપૂર્ણ સત્યતા જાણીએ અને સમજીએ કે ફ્લાઇટમાં એરોપ્લેન મોડ પર રાખવું એ માત્ર એક નિયમ નથી, પરંતુ તમારી અને સેંકડો અન્ય લોકોની સુરક્ષા માટેની એક અનિવાર્ય જરૂરિયાત પણ છે.
ફ્લાઈટમાં એરોપ્લેન મોડ શું છે અને શા માટે જરૂરી છે?
એરોપ્લેન મોડ, જેને "ફ્લાઇટ મોડ" અથવા "ઓફલાઇન મોડ" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે તમારા સ્માર્ટફોન અને અન્ય પોર્ટેબલ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો (PEDs) પર ઉપલબ્ધ એક સેટિંગ છે. જ્યારે આ મોડ સક્રિય થાય છે, ત્યારે તે ઉપકરણની તમામ રેડિયો-ફ્રિકવન્સી (RF) સિગ્નલ ટ્રાન્સમિશન ટેકનોલોજીને (જેમ કે સેલ્યુલર, Wi-Fi અને બ્લૂટૂથ) સસ્પેન્ડ કરે છે, જેનાથી તમામ એનાલોગ વોઇસ અને ડિજિટલ ડેટા સેવાઓ અક્ષમ થઈ જાય છે.
આ મોડનું મુખ્ય કારણ ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક દખલગીરી (Electromagnetic Interference - EMI) અટકાવવાનું છે. તમારો ફોન સતત સેલ્યુલર નેટવર્ક સિગ્નલો શોધી રહ્યો હોય છે, અને આ સિગ્નલો પ્લેનના સંવેદનશીલ નેવિગેશન અને કમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ્સમાં દખલ કરી શકે છે. ભલે આ દખલગીરી ઘણી સૂક્ષ્મ હોય, પરંતુ ઉડાન દરમિયાન, ખાસ કરીને ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ જેવી નિર્ણાયક ક્ષણોમાં, તે સંભવિતપણે વિમાનના ઉપકરણોને અસર કરી શકે છે.
ઇન્ટરનેશનલ એર ટ્રાન્સપોર્ટ એસોસિએશન (IATA) અને સિવિલ એવિએશન રેગ્યુલેશન્સ (જેમ કે FAA - Federal Aviation Administration અને EASA - European Union Aviation Safety Agency) જેવા સંગઠનો દ્વારા આ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. તેમનો મુખ્ય હેતુ હવાઈ સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. જ્યારે તમારો ફોન એરોપ્લેન મોડ પર ન હોય, ત્યારે તે સતત નેટવર્કની શોધમાં સિગ્નલો બહાર મોકલે છે. હજારો ફૂટની ઊંચાઈ પર અને પ્લેનની ઝડપને કારણે, તમારું ઉપકરણ સતત જુદા જુદા સેલ ટાવર સાથે કનેક્ટ થવાનો પ્રયાસ કરે છે, જેનાથી રેડિયો અવાજમાં વધારો થાય છે અને તે પાઇલટ્સના હેડસેટ્સમાં "બઝ" અથવા "ક્લિક" અવાજ તરીકે સંભળાઈ શકે છે. આ અવાજો પાઇલટ્સનું ધ્યાન ભટકાવી શકે છે અને એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ સાથેના મહત્વપૂર્ણ સંચારમાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે.
આ ઉપરાંત, એરોપ્લેન મોડ ચાલુ કરવાથી તમારા ફોનની બેટરીની પણ બચત થાય છે, કારણ કે તેને સતત નેટવર્ક શોધવાની જરૂર નથી પડતી.
એરોપ્લેન મોડ ન રાખવાથી શું થઈ શકે છે? સંભવિત પરિણામો
જો તમે ફ્લાઇટમાં ફોનને એરોપ્લેન મોડ પર નહીં રાખો, તો તેના ઘણા સંભવિત પરિણામો હોઈ શકે છે, જે તમારી મુસાફરીને અસર કરી શકે છે:
-
ફ્લાઇટ ક્રૂ દ્વારા સૂચના અને ચેતવણી: સૌ પ્રથમ અને સૌથી સામાન્ય બાબત એ છે કે, ફ્લાઇટ અટેન્ડન્ટ્સ તમને તમારો ફોન એરોપ્લેન મોડ પર રાખવા માટે વિનંતી કરશે. આ તેમનો સુરક્ષા પ્રોટોકોલ છે અને તેઓ દરેક મુસાફર નિયમોનું પાલન કરે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે જવાબદાર છે. જો તમે તેમની સૂચનાને અવગણશો, તો તેઓ તમને ફરીથી ચેતવણી આપી શકે છે.
-
દંડ અને કાનૂની કાર્યવાહીની શક્યતા: ઘણા દેશોમાં, ઉડાન દરમિયાન પોર્ટેબલ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોના ઉપયોગ સંબંધિત નિયમોનો ભંગ કરવો એ કાનૂની ગુનો બની શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં, ફેડરલ કોમ્યુનિકેશન્સ કમિશન (FCC) સેલ ફોન અને વાયરલેસ ઉપકરણોના હવાઈ ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકે છે. જો તમે જાણી જોઈને અથવા વારંવાર નિયમો તોડો છો, તો તમને દંડ થઈ શકે છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, ખાસ કરીને જો તમારા ઉપકરણ દ્વારા કોઈ સુરક્ષા સંબંધિત ઘટના બને, તો કાનૂની કાર્યવાહી પણ થઈ શકે છે. કેટલાક મુસાફરોને નિયમોનો ભંગ કરવા બદલ ફ્લાઇટમાંથી ઉતારી મૂકવામાં આવ્યા હોવાના કિસ્સાઓ પણ બન્યા છે.
-
ફ્લાઇટમાં વિલંબ અથવા મુશ્કેલીઓ: જો બહુવિધ ઉપકરણો એરોપ્લેન મોડ પર ન હોય અને સિગ્નલ દખલગીરીનું જોખમ વધે, તો સુરક્ષાના કારણોસર ફ્લાઇટમાં વિલંબ થઈ શકે છે. પાઇલટ્સ અથવા એર ટ્રાફિક કંટ્રોલને સંચારમાં મુશ્કેલી પડે તો, તે ટેકઓફ અથવા લેન્ડિંગ પ્રક્રિયાને પણ અસર કરી શકે છે.
-
સલામતી માટેનું જોખમ: જોકે આધુનિક વિમાનો ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક દખલગીરી સામે વધુ સુરક્ષિત હોય છે અને ફોનના સિગ્નલોથી ગંભીર દુર્ઘટના થવાની શક્યતા ખૂબ ઓછી છે, તેમ છતાં જોખમ શૂન્ય નથી. પાઇલટ્સ તેમના હેડસેટમાં સિગ્નલના કારણે થતો 'બઝ' અવાજ સાંભળી શકે છે, જે તેમનું ધ્યાન ભટકાવી શકે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તેઓ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ સાથે નિર્ણાયક સૂચનાઓનું આદાનપ્રદાન કરી રહ્યા હોય. લેન્ડિંગ અને ટેકઓફ દરમિયાન, પ્લેનના રેડિયો અલ્ટીમીટર (જે ઊંચાઈ માપે છે) 5G સિગ્નલોની નજીકની ફ્રીક્વન્સી પર કાર્ય કરે છે, તેથી તે સમયે દખલગીરીની શક્યતા વધુ હોય છે.
તમારા ફોનની બેટરી પર અસર: એરોપ્લેન મોડ ચાલુ ન કરવાથી તમારા ફોનની બેટરી ઝડપથી ખર્ચાઈ જશે. પ્લેન હજારો ફૂટની ઊંચાઈ પર અને ઝડપથી ગતિ કરતું હોવાથી, તમારો ફોન સતત નજીકના સેલ ટાવર શોધવાનો નિરર્થક પ્રયાસ કરશે, જેનાથી બેટરીનો વપરાશ ખૂબ વધી જાય છે. આનાથી લાંબી ફ્લાઇટ્સ પર તમારી બેટરી ઝડપથી ખતમ થઈ શકે છે, જ્યારે ચાર્જિંગના વિકલ્પો મર્યાદિત હોય છે.
આધુનિક વિમાનો અને ટેકનોલોજી: શું નિયમો બદલાયા છે?
આધુનિક વિમાનો ટેકનોલોજીકલ રીતે ઘણા અદ્યતન છે અને ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક દખલગીરી સામે વધુ પ્રતિરોધક બનાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે. વિમાનના નેવિગેશન અને કમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ્સમાં સુધારા થયા છે, જેણે આ જોખમને ઘટાડ્યું છે.
તાજેતરના વર્ષોમાં, યુરોપિયન યુનિયન (EU) અને કેટલાક અન્ય પ્રદેશોમાં નિયમોમાં થોડી છૂટછાટ આપવામાં આવી છે. ઉદાહરણ તરીકે, યુરોપમાં 2022 થી એરલાઇન્સને 5G ઉપયોગની સુવિધા આપવાની યોજના જાહેર કરવામાં આવી છે, જ્યાં પિકોસેલ (નાના સેલ ટાવર) દ્વારા મુસાફરો પ્લેનમાં ફોન કોલ અને ડેટાનો ઉપયોગ કરી શકે છે. જોકે, આ માટે એરલાઇન્સને તેમના વિમાનોમાં ખાસ ઉપકરણો ઇન્સ્ટોલ કરવા પડે છે જે બહારના નેટવર્ક સાથે દખલગીરી ન કરે.
મોટાભાગની એરલાઇન્સ હવે ઇન-ફ્લાઇટ Wi-Fi સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. આનો અર્થ એ છે કે તમે એરોપ્લેન મોડ ચાલુ રાખીને પણ પ્લેનની Wi-Fi દ્વારા ઇન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરી શકો છો. એરોપ્લેન મોડ ફક્ત સેલ્યુલર સિગ્નલોને અક્ષમ કરે છે; Wi-Fi અને બ્લૂટૂથ (જે ટૂંકા અંતરના સંચાર માટે છે) ને ઘણીવાર એરોપ્લેન મોડ ચાલુ કર્યા પછી અલગથી સક્ષમ કરી શકાય છે, જો એરલાઇન દ્વારા તેની મંજૂરી હોય.
તેમ છતાં, મોટાભાગના દેશોમાં અને મોટાભાગની એરલાઇન્સમાં, તમારા ફોનના સેલ્યુલર સિગ્નલને ઉડાન દરમિયાન બંધ રાખવાનો નિયમ હજુ પણ અમલમાં છે. આનું એક કારણ એ પણ છે કે હજારો ફૂટની ઊંચાઈ પરથી ફોનના સિગ્નલ જમીન પરના સેલ ટાવર નેટવર્કને ઓવરલોડ કરી શકે છે, કારણ કે ફોન એક સાથે અનેક ટાવર સાથે કનેક્ટ થવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ નિયમો "સલામતી સર્વોપરી" ના સિદ્ધાંત પર આધારિત છે, જ્યાં નાનામાં નાનું જોખમ પણ ટાળવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.
તમારી સુરક્ષા અને અન્ય મુસાફરોની જવાબદારી
એરોપ્લેન મોડ પર ફોન રાખવો એ માત્ર એક નિયમ નથી, પરંતુ તમારી અને ફ્લાઇટમાં હાજર અન્ય મુસાફરો અને ક્રૂની સલામતી માટેની એક મહત્વપૂર્ણ જવાબદારી પણ છે. આ નિયમનું પાલન કરીને, તમે:
- સુરક્ષામાં યોગદાન આપો છો: તમે વિમાનના સંચાર અને નેવિગેશન સિસ્ટમ્સમાં સંભવિત દખલગીરીનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરો છો.
- શાંતિપૂર્ણ વાતાવરણ જાળવો છો: ફ્લાઇટમાં ફોન કોલ કે સતત નોટિફિકેશન અન્ય મુસાફરો માટે ખલેલ પહોંચાડી શકે છે. એરોપ્લેન મોડ તમને ડિસ્કનેક્ટ થવા અને તમારી મુસાફરીનો આનંદ માણવા દે છે.
- નિયમોનું પાલન કરો છો: એરલાઇન અને એવિએશન અધિકારીઓ દ્વારા નિર્ધારિત નિયમોનું પાલન કરવું એ દરેક મુસાફરની ફરજ છે, જે સરળ અને સલામત હવાઈ મુસાફરી માટે આવશ્યક છે.
નિષ્કર્ષમાં, ફ્લાઇટમાં તમારા ફોનને એરોપ્લેન મોડ પર રાખવો એ એક નાનો પ્રયાસ છે, પરંતુ તે મોટી સુરક્ષા અને સુવિધામાં ફાળો આપે છે. આગલી વખતે જ્યારે તમે ઉડાન ભરો, ત્યારે આ નિયમનું પાલન કરવાનું યાદ રાખો અને તમારી મુસાફરીને વધુ સુરક્ષિત બનાવો.
FAQ (વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો)
પ્રશ્ન: ફ્લાઈટમાં એરોપ્લેન મોડ ચાલુ રાખીને Wi-Fi વાપરી શકાય? જવાબ: હા, જો એરલાઇન ઇન-ફ્લાઇટ Wi-Fi સેવા પૂરી પાડતી હોય, તો તમે એરોપ્લેન મોડ ચાલુ રાખીને Wi-Fi નો ઉપયોગ કરી શકો છો. એરોપ્લેન મોડ ફક્ત સેલ્યુલર સિગ્નલને બંધ કરે છે. Wi-Fi અને બ્લૂટૂથ (જેને તમે પછીથી ચાલુ કરી શકો છો) જેવી શોર્ટ-રેન્જ કનેક્ટિવિટી મોટાભાગે મંજૂર હોય છે.
પ્રશ્ન: જો હું ભૂલી જાઉં અને એરોપ્લેન મોડ ન કરું તો શું થાય? જવાબ: ફ્લાઇટ ક્રૂ તમને તે ચાલુ કરવા માટે કહેશે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, કોઈ તાત્કાલિક ગંભીર અસર થતી નથી, પરંતુ તે પાઇલટ્સના સંચારમાં નાની દખલગીરી કરી શકે છે. જો તમે ઇરાદાપૂર્વક તેનો ભંગ કરો છો, તો દંડ અથવા અન્ય કાર્યવાહી થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: શું બ્લૂટૂથ પણ બંધ કરવું જરૂરી છે? જવાબ: જ્યારે તમે એરોપ્લેન મોડ ચાલુ કરો છો, ત્યારે બ્લૂટૂથ સામાન્ય રીતે આપમેળે બંધ થઈ જાય છે. જોકે, મોટાભાગની એરલાઇન્સ હવે ફ્લાઇટમાં બ્લૂટૂથ હેડફોન્સ અથવા અન્ય ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપે છે. તમે એરોપ્લેન મોડ ચાલુ કર્યા પછી બ્લૂટૂથ સેટિંગ્સમાંથી તેને ફરીથી ચાલુ કરી શકો છો.
પ્રશ્ન: શું આ નિયમ લેન્ડિંગ અને ટેકઓફ દરમિયાન જ લાગુ પડે છે? જવાબ: નહીં, આ નિયમ આખી ફ્લાઇટ દરમિયાન લાગુ પડે છે. જોકે, ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ એ ફ્લાઇટના સૌથી નિર્ણાયક તબક્કા હોય છે, તેથી તે સમયે ખાસ ધ્યાન રાખવું અને નિયમોનું પાલન કરવું વધુ મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
પ્રશ્ન: શું લેપટોપ અને ટેબ્લેટ માટે પણ એરોપ્લેન મોડ જરૂરી છે? જવાબ: હા, કોઈપણ પોર્ટેબલ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણ જેમાં સેલ્યુલર કનેક્ટિવિટી (જેમ કે સિમ કાર્ડ સ્લોટ સાથેના લેપટોપ કે ટેબ્લેટ) હોય તેને એરોપ્લેન મોડ પર રાખવું જરૂરી છે. જો ઉપકરણમાં માત્ર Wi-Fi અને બ્લૂટૂથ હોય, તો પણ તેને "એરોપ્લેન મોડ" જેવી સમકક્ષ સેટિંગ પર રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.